Uprawnienia pomiarowe SEP to dokumenty potwierdzające kwalifikacje osoby wykonującej prace z zakresu pomiarów elektrycznych. Ich ważność jest kluczowa zarówno z perspektywy pracodawcy, jak i samego elektryka – brak aktualnych uprawnień skutkuje nielegalnym wykonywaniem czynności pomiarowych i może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych oraz technicznych. W niniejszym artykule dokładnie wyjaśniamy, jak długo są ważne uprawnienia pomiarowe SEP, co je odróżnia od innych kwalifikacji energetycznych oraz jak wygląda proces ich odnawiania.
Czym są uprawnienia pomiarowe SEP?
Szkolenie pomiarowe SEP to jeden z typów kwalifikacji energetycznych w kategorii G1 – urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne. Obejmują one wykonywanie pomiarów ochronnych i eksploatacyjnych urządzeń i instalacji elektrycznych do i powyżej 1 kV.
Uprawnienia pomiarowe najczęściej obejmują:
- pomiary rezystancji izolacji,
- pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,
- pomiary impedancji pętli zwarcia,
- pomiary ciągłości przewodów ochronnych.
Zgodnie z przepisami, pomiary mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające ważne uprawnienia SEP w zakresie eksploatacji (E) lub dozoru (D), z odpowiednim wpisem dotyczącym pomiarów.
Jak długo są ważne uprawnienia pomiarowe SEP?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszystkie uprawnienia SEP – w tym również pomiarowe – są ważne przez 5 lat od daty ich wydania. Po tym okresie należy ponownie przystąpić do egzaminu kwalifikacyjnego przed komisją uprawnioną przez Urząd Regulacji Energetyki (URE).
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie egzaminów kwalifikacyjnych.
Co dzieje się po upływie 5 lat?
Po upływie 5-letniego okresu ważności uprawnienia SEP tracą moc. Osoba, która chce kontynuować wykonywanie pomiarów, musi:
- Złożyć wniosek o przeprowadzenie egzaminu kwalifikacyjnego.
- Podać zakres uprawnień, o które się ubiega (np. G1 – pomiary eksploatacyjne).
- Przystąpić do egzaminu przed komisją kwalifikacyjną.
Należy pamiętać, że nie ma możliwości automatycznego przedłużenia uprawnień – każdorazowo wymagane jest ponowne zdanie egzaminu.
Jak wygląda egzamin odnawiający uprawnienia pomiarowe?
Egzamin na uprawnienia SEP, w tym pomiarowe, przeprowadzany jest przez komisje kwalifikacyjne zatwierdzone przez URE. Składa się z części ustnej (najczęściej w formie rozmowy) i polega na sprawdzeniu:
- znajomości przepisów BHP,
- zasad eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych,
- wiedzy z zakresu wykonywania pomiarów i interpretacji ich wyników,
- znajomości dokumentacji technicznej.
Egzaminy odbywają się stacjonarnie lub w niektórych przypadkach zdalnie, a koszt przystąpienia wynosi około 400–500 zł (według stawek z 2025 roku).
Dlaczego ważność uprawnień SEP ma znaczenie?
Wykonywanie pomiarów elektrycznych bez ważnych uprawnień SEP jest niezgodne z prawem i wiąże się z szeregiem konsekwencji:
- brak ważnych uprawnień skutkuje nieważnością protokołów pomiarowych,
- ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania w przypadku awarii lub pożaru,
- odpowiedzialność cywilna i karna spada na osobę wykonującą nielegalne pomiary.
Dla pracodawców i zleceniodawców oznacza to również potencjalne straty finansowe i ryzyko przerwania inwestycji lub prac remontowych.
Jak sprawdzić ważność swoich uprawnień SEP?
Każda osoba posiadająca uprawnienia SEP otrzymuje imienny świadectwo kwalifikacyjne, w którym wskazana jest dokładna data jego wydania. Wystarczy odjąć 5 lat od tej daty, by określić, czy dokument nadal jest ważny. Dla bezpieczeństwa najlepiej rozpocząć procedurę odnawiania uprawnień na około 2–3 miesiące przed końcem ważności dokumentu. Niektóre komisje SEP umożliwiają również elektroniczne sprawdzenie ważności uprawnień, o ile rejestr jest prowadzony online.
Czy każde uprawnienie SEP obejmuje pomiary?
Nie. Aby legalnie wykonywać pomiary ochronne i eksploatacyjne, należy mieć odpowiedni wpis na świadectwie kwalifikacyjnym. Typowe oznaczenia to:
- E (eksploatacja) – pomiary: uprawnienie do wykonywania pomiarów,
- D (dozór) – pomiary: uprawnienie do nadzoru nad osobami wykonującymi pomiary.
Osoby posiadające jedynie ogólne uprawnienia SEP bez wyszczególnienia „pomiary” nie są uprawnione do ich wykonywania.
Najczęstsze pytania dotyczące ważności uprawnień pomiarowych
Czy można odnowić uprawnienia SEP przed terminem?
Tak, można przystąpić do egzaminu nawet kilka miesięcy przed upływem terminu ważności. Nowe uprawnienia zachowują ważność przez kolejne 5 lat od daty zdania egzaminu.
Czy trzeba przechodzić szkolenie przed każdym egzaminem?
Nie ma obowiązku uczestniczenia w kursie przygotowawczym przed przystąpieniem do egzaminu odnawiającego, ale jest to zalecane – zwłaszcza dla osób, które nie pracowały aktywnie w zawodzie.
Czy zmiana miejsca pracy wpływa na ważność uprawnień SEP?
Nie. Uprawnienia SEP są przypisane do osoby fizycznej, a nie do zakładu pracy. Pozostają ważne niezależnie od zatrudnienia.
Co warto zapamiętać o ważności uprawnień SEP?
Uprawnienia pomiarowe SEP są ważne przez 5 lat od daty wydania świadectwa kwalifikacyjnego. Po tym czasie należy ponownie przystąpić do egzaminu przed komisją kwalifikacyjną. Brak aktualnych uprawnień skutkuje nielegalnością wykonywanych pomiarów i niesie ze sobą ryzyko prawne oraz techniczne. Egzamin odnawiający nie różni się istotnie od pierwotnego, jednak wymaga odpowiedniego przygotowania.
Dbałość o aktualność uprawnień jest nie tylko obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa, ale także elementem profesjonalizmu w zawodzie elektryka.